مقدمه

آفریقا با وسعتی بیش از ۳۰.۳ میلیون کیلومتر مربع، دومین قاره پهناور جهان پس از آسیا و نزدیک به ۱۸.۵ برابر کشور عزیزمان ایران است؛ قاره ای بسیار گونه گون ، دارای پنجاه و چهار کشور و با جمعیتی بیش از یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون نفر که به بیش از هزار زبان صحبت می کنند. تفاوت های زیست محیطی و فرهنگی بسیاری از یک منطقه نسبت به مناطق دیگر وجود دارد. به عنوان یک قاره کهن ، آفریقا یکی از غنی ترین نقاط دنیا در فرهنگ و آداب و رسوم و در شکل گیری تمدن جهانی دارای سهمی بسیار چشمگیر است.

در این میان، زیمبابوه کشوری است که از هجوم فرهنگ غربی در طول سالهای استعمار ضربه های فراوان و جبران ناپذیری خورده است. لطماتی که عمق ریشه های فرهنگی این منطقه و شاید به جرات می توان گفت کل قاره آفریقا را هدف گرفته و تحت تاثیرات منفی و مخرب خود قرار داده است. نفس مبارزات آزادی طلبانه در قالب چیمورنگای اول در سال ۱۸۹۶ و چیمورنگای دوم در دهه هفتاد میلادی  که در نهایت در سال ۱۹۸۰ به کسب استقلال انجامید، هم به معنای سیاسی-اقتصادی و هم به معنای فرهنگی تلاشی بود برای آزادی از یوغ استعمارگران و خارجیان و استقلال از بندهای سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی و نیز احیای فرهنگ بومی آفریقایی. آفریقاییان حفظ فرهنگ و هویت بومی را برای زندگی و توسعه آینده خود ضروری می دانند زیرا فرهنگ مظهر فلسفه ، جهان بینی ، الگوهای رفتاری ، هنرها و نهادهای آنان است.

ذکر نکات فوق از اینرو ضروری است که چرایی عدم اجازه فعالیت گسترده به غیر آفریقائیان و ترویج تفکر و سبک زندگی غیر بومی، بهتر دانسته شود .به عنوان مثال خود راقم این سطور در طول دو سال گذشته در ادامه تلاشهای نماینده محترم قبلی، تمام سعی خود را نموده تا به طریقی پخش سریالهای تلویزیونی و فیلمهای سینمایی ایرانی را که خوشبختانه توانسته است در بسیاری از نقاط جهان مخاطبان خوبی بیابد، از طریق شبکه سراسری به اجرا درآورد ، متاسفانه به رغم دیدار و گفت و گو با بالاترین مقام مرتبط هیچ گونه رغبت و علاقه و گام عملی از سوی طرف مقابل دیده نشد( اگرچه شاید جواب منفی هم دریافت نکرده باشد)، در حالی که هزینه بالای برنامه سازی و پرکردن اوقات فراغت خانواده ها که تنها سرگرمی شان تماشای تنها شبکه رایگان تلویزیونی است، می تواند بهترین انگیزه برای برنامه سازان در این کشور فقیر باشد. در نمونه های مشابه در زمینه پخش فیلمهای سینمایی ایرانی چه در رایزنی و چه در دانشگاه و چه ایجاد بخش مطالعات ایران در دانشگاه و... همین مقاومت دیده می شود. اگرچه دیده شده که سرمایه گذاری مالی فراوان در زیرساختهای سخت افزاری مانند ابنیه و سیستمهای فناوری کتابخانه و آزمایشگاه و...  نیز سرمایه گذاری همزمان در بخشهای اقتصادی توسط برخی کشورها توانسته به نحوی راهگشا و کلید فتحی برای آنان باشد که در ادامه به آن شاره خواهد شد. البته شاید این مسئله در تمامی قاره فراگیر نبوده و در کشورهای دیگر سیاست گذاریها مسیر دیگری را پیموده و مدیران و مسئولان سیاست گذار اشتیاق بیشتری برای استفاده از امکانات و پیشنهادهای کشورهای دیگر از خود نشان بدهند.

کشورهای فعال در زیمبابوه

 فعالیت فرهنگی کشورهای مختلف در زیمبابوه به کشورهای عضو اتحادیه آفریقایی (SADC) و چند کشور بطور انگشت شمار محدود می شود که در پایین به آنها اشاره می شود:

کشورهای عضور اتحادیه آفریقایی ( SADC)

از میان ۱۳ کشور عضو اتحادیه آفریقایی بیشترین سهم حضور متعلق به کشورهای آفریقای جنوبی و بوتسوانا می باشد که در جامعه حضور نسبتاً ملموس تری دارند. تنها عرصه حضور کشورهای آفریقایی شرکت در هفته فرهنگی زیمبابوه می تواند باشد که آنهم با تکیه بر فرهنگ آفریقایی مردم زیمبابوه برگزار شده و حضور کشورهای دیگر خیلی محسوس نیست.

کشورهای فرا قاره

جمهوری خلق چین

 شاید بتوان گفت که بیشترین سرمایه گذاری در این کشور را چه در زمینه اقتصادی و چه سیاسی و فرهنگی جمهوری خلق چین انجام داده است. ایجاد مراکز بزرگ خرید و شهرک تجاری تفریحی در غرب شهر هراره که چاینا تاون خوانده می شود اگرچه آن گونه که باید و شاید رونق ندارد اما، نشان از حضور پررنگ چین در میان مردم این کشور داشته و مشابهی از میان کشورهای دیگر ندارد. 

در سطح آکادمیک، چین از سال ۲۰۰۸ در دانشگاه زیمبابوه، موسّسه ای به نام کنفوسیوس تأسیس کرده که در حقیقت یک طبقۀ کامل از یک ساختمان دانشگاه را در اختیار داشته و شامل چند کلاس، کتابخانه و قسمت اداری است. فلسفۀ وجودیِ این موسّسه، آموزش زبان و فرهنگ چینی است. زبان چینی یکی از رشته های رسمی دانشگاه زیمبابوه است که چند زیرشاخه نیز دارد.

 چینی ها در علت نامگذاری این بخش نوشته اند که نامش را کنفوسیوس گذاشته اند چون او، آموزش را حقّ همه می دانسته است. در حال حاضر، ۷ استادِ بومی از زیمبابوه و ۸ استاد چینی در این موسسه تدریس می کنند. از سال ۲۰۰۸ که این موسسه تشکیل شده، بیش از ۳۰۰۰ دانشجو در دوره های مختلف این موسسه، زبان و فرهنگ چینی آموخته اند.

این موسسه ، فعالیت خود را به مدارس زیمبابوه نیز گسترش داده است و در حال حاضر، در ۶ مدرسۀ زیمبابوه، اساتید موسسۀ کنفوسیوس، زبان و فرهنگ چینی را به دانش آموزان آموزش می دهند.

 آنها در تبلیغات خود، تصریح کرده اند که با توجّه به فعالیت های گستردۀ اقتصادی چین در زیمبابوه، دانشجویان رشتۀ زبان چینی، فرصت های شغلی مناسبی خواهد داشت. به گفتۀ آن ها، در دنیا، حدود ۵۰۰ موسّسۀ کنفوسیوس وجود دارد و این موسسه در زیمبابوه، چهارمین موسسه ای بوده که در آفریقا تاسیس شده است.

تندیس کنفوسیوس در موسسه کنفوسیوس

این موسسه، دوره های مختلف رسمی و غیر رسمی برای دانشجویان و عموم مردم برگزار می کند. کسانی که دوره های پیشرفتۀ زبان چینی را می گذارنند می توانند در آزمون رسمی زبان چینی یا HSK شرکت کنند و در صورت موفقیت، تحصیلات تکمیلی را در دانشگاه های چین ادامه دهند و یا فرصت یافتن شغل های مناسب در زیمبابوه یا چین، در ارتباط با توریسم، بانکداری، خبرنگاری، نگارش و ویراستاری، بازاریابی، روابط عمومی، ترجمه و مانند آن داشته باشند.این موسسه در طی سال سه بار ورودی در ماههای فوریه، ژوئن و سپتامبر دارد. در هر ترم، حداقل ۶۰ ساعت کلاس زبان آموزی برگزار می شود. در صورت تقاصای ثبت نام کنندگان، امکان برگزاری کلاس ها در شب هم وجود دارد.

اعطای بورسیه های تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی به دانشجویان زیمبابوه ای، یکی دیگر از فعالیت های این موسسه است. از سال ۲۰۰۸، بیش از ۸۰ دانشجو دوره های یک ماهه در یکی از دانشگاه های چین گذرانده اند و به بیش از ۷۰ دانشجوی زیمبابوه ای، بورسیه تحصیل بلند مدت در دانشگاه های مختلف چین داده شده است.

تصویری از کتابخانۀ این موسسه در دانشگاه زیمبابوه که بسیار غنی است

در سال ۲۰۱۸ به مناسبت دهمین سال تاسیس این موسسه در دانشگاه زیمبابوه، جشنی در سالن اصلی دانشگاه برگزار شد. این مراسم که جشن باشکوهی بود با حضور سفیر چین در زیمبابوه و بسیاری از دانشجویان بومیِ این موسسه و دانش آموزانی از مدارس مختلف که لباس های چینی پوشیده بودند برگزار شد و برنامه های مختلفی با زبان چینی و در ارتباط با آداب و رسوم چینی توسط آنان اجرا گردید. در سال ۲۰۱۳، رییس دانشگاه آقای دکتر نیاگورا به سبب همکاری های دانشگاه با این موسسه، در کشور چین، مورد تقدیر مقامات عالی کشور چین قرار گرفته است:

در اینجا مناسب است به یک رویداد فرهنگی مرتبط با عنوان دومین نمایشگاه « یک کمربند، یک جاده » در زیمبابوه نیز اشاره شود. این رویداد فرهنگی از تاریخ ۲۹ آوریل تا اول ماه مه ۲۰۱۹( نهم الی یازدهم اردیبهشت ماه ۹۷) با کمک اتاق بازرگانی و سفارت چین ، شورای ملی هنر و نگارخانه ملی زیمبابوه و با پشتیباتی انجمن تبادلات هنری چینی- آفریقایی « چین جو» برگزار گردید.

در این نمایشگاه تعداد ۱۲۰ اثر نقاشی از هنرمندانی از چین، زیمبابوه، زامبیا و سراسر آفریقا به نمایش در آمده است که در روز دوم این رویداد فرهنگی به حراج گذاشت شد و عواید حاصل از آن به تقویت نهادهای مشترک در زمینه توسعه همکاریهای فرهنگی و هنری میان دو کشور اختصاص یافت.

گفتنی است طرح « یک کمربند، یک جاده » طرحی است بزرگ از سوی دولت چین که از سال ۲۰۱۳ برای ایجاد و توسعه روابط و سرمایه گذاری در ۱۵۲ کشور و موسسه بین المللی در آسیا، اروپا، خاورمیانه، آمریکای لاتین و آفریقا ایجاد شده است. کلمه «کمربند» برای « راههای شوسه و ماشین رو» و کلمه « جاده » ( Road) برای « راههای ریلی» انتخاب شده که در عبارت « کمربند اقتصادی جاده ابریشم»  اشاره به راههای شوسه و همچنین خطوط دریایی دارد.

شایان ذکر است کشور چین  سرمایه گذاری نسبتاً وسیعی را در زیرساختهای کشور زیمبابوه انجام داده و در حال حاضر ساخت ساختمان پارلمان جدید زیمبابوه، فرودگاه بین المللی در شهر ویکتوریا فالز و توسعه فرودگاه بین المللی رابرت موگابه در هراره را در دست اجرا دارد. این کشور همچنین در حال ساخت مراکر متعدد خرید و توسعه زیرساختهای بهره برداری از زمینهای بسیار حاصلخیز زیمبابوه در غالب زمین استیجاری برای کشاورزی می باشد. بنا به گفته سفیر جمهوری خلق چین در افتتاحیه این نمایشگاه ، مرکز فرهنگی چین نیز در آینده نزدیک در مقیاسی بسیار وسیع و با برنامه ریزی متنوع و فراگیر در هراره افتتاح خواهد شد.

ژاپن

فعالیتهای فرهنگی ژاپن در این کشور تنها در زمینه پشتیبانی از صنعت فیلمسازی در این کشور صورت می پذیرد. اگرچه تا آنجا که این نمایندگی با تحقیقات میدانی و ارتباط نزدیک با فیلمسازان و دست اندرکاران صنعت فیلم در این کشور دریافته، متاسفانه این صنعت در وضعیتی بسیار نابسامان و تاسف بار قرارداشته و عملاً تولیدی ندارد.

اتحادیه اروپا

 اتحادیه اروپا نیز با استفاده از بازوهای فرهنگی و با همکاری یونیسف اقدام به برگزاری جشنواره ها و مراسم فرهنگی در این کشور می نماید. سال گذشته در دومین جشنواره فیلم اتحادیه اروپا در سالن سینمای « پارک » فیلمهایی از کشور سوئد و برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا به مدت پنج روز به نمایش گذاشته شد. در این جشنواره در مجموع ۱۱ فیلم از ۱۱ کشور عضو اتحادیه اروپا برای نمایش حداقل دو فیلم در روز انتخاب شدند. فیلم های برنده جایزه "من یک جادوگر نیستم"، "ترک افریقا" و "من کاکا سیاه شما نیستم " از جمله این فیلمها بودند. "من یک جادوگر نیستم"، ساخت انگلیس، یک درام تخیلی ساخته «رونگانو نیونی» متولد زامبیا است. نمایش برای عموم آزاد و رایگان بود.

انگلستان

https://www.britishcouncil.co.zw/

تنها موسسه فعال فرهنگی از سوی دولت انگلستان، بریتیش کانسیل می باشد که فقط به برگزاری امتحانات استاندارد زبان انگلیسی( IELTS)  پرداخته و تنها مراجعاتش به همین زمینه محدود می شود. ارائه آموزش زبان بصورت آنلاین و از طریق فضای مجازی و اپلیکیشنهای ارائه شده از سوی همین نهاد بوده و کلاس حضوری و یا هیچگونه فعالیت فرهنگی عمومی ندارد.

شاید بتوان علت عدم فعالیت بیشتر استعمار پیر در این کشور را « عدم نیاز» به آن دانست چرا که زیمبابوه از اواخر قرن نوزدهم با ورود شرکت بریتانیایی آفریقای جنوبی تحت استعمار بریتانیا قرار گرفت. تاسیس کلیساهای تبشیری و بدنبال آن مدارس عمومی برای تربیت نسلی هماهنگ و مهیا برای خدمتگزاری تا دهه ها نظام آموزشی این کشور را زیر سیطره داشت. تقبیح سنن و فرهنگ بومی و تشویق زندگی غربی با مهاجرت بومیان به شهرها نظام فرهنگی و فکری مردم زیمبابوه را بکلی تغییر و رنگ و بویی "بریتانیایی" به آن داد.

بسیاری از مدارس و دبیرستانها و حتی دانشگاه زیمبابوه چه در بدو تاسیس و چه تا امروز تحت نظارت دانشگاههای انگلستان قرار داشته، سوالات امتحانی را از موسسات و دانشگاههای آنجا دریافت کرده و اوراق در آنجا تصحیح می شوند. فارغ التحصیلان این مدارس و دانشگاهها هم براحتی می توانند برای ادامه تحصیل به هریک از کشورهایی که آن دانشگاهها شعبه دارند بروند و ادامه تحصیل بدهند. سبک زندگی هم به اندازه کافی « غربی » شده است.   

فرانسه

موسسه فرهنگی بین المللی کشور فرانسه با عنوان الیانس فرانسز هم با برگزاری دوره های زبان فرانسه و در اختیار گذاشتن سالن سینما و کتابخانه به برگزاری مناسبتهای فرهنگی در ایامی از سال می نماید. بنا بر اطلاعات تارنمای این موسسه، الیانس فرانسز با بیش از ۴۰۰ پروژه در سال ، برنامه فرهنگی گسترده ای را ارائه می دهد که ترکیبی منحصر به فرد از موسیقی ، تئاتر ، هنرهای تجسمی و رقص را با حمایت سفارتخانه های فرانسه ، انستیتوی فرانسوی آفریقای جنوبی و با همکاری شرکت ها و ارگان های فرهنگی محلی دربر می گیرد. این موسسه همچنین به شما امکان دسترسی به کتابخانه های مدرن، هزاران کتاب ، فیلم ، مجله و سی دی و همچنین ایستگاه های رایانه ای ارائه می دهد. برگزاری مسابقات فرهنگی هنری با کمک نهادهای دولتی و غیردولتی از قبیل مسابقه فیلم کوتاه با استفاده از تلفن همراه از فعالیتهای سالهای اخیر این نهاد بوده که با موضوع حفظ هویت آفریقایی برگزار گردید. اولین دوره رقابت فیلمهای کوتاه ساخته شده با تلفن همراه هوشمند با عنوان " زیمبابوه ای بودن"  با همکاری بنیاد بین المللی جشنواره و فیلم زیمبابوه (the Zimbabwe International Film and Festival Trust (ZIFFT ) و مرکز فرهنگی فرانسه در هراره  ( Alliance Française) انجام شد تعداد ۳۶ فیلم از نقاط دور و نزدیک کشور شرکت داشتند. هیئت داوران این جشنواره از میان فیلمسازان، برنامه سازان رادیو و تلویزیون و نیز نمایندگان مرکز فرهنگی فرانسه، فیلمهای برتر این مسابقات را برگزیدند. از میان ده فیلم برگزیده این رقابتها به سه نفر اول جوائز نقدی به ترتیب ۵۰۰، ۳۰۰ و ۲۰۰ دلار اهدا شد.

http://alliance.org.za/harare/

موسسه الیانس فرانسز در شش کشور در جنوب آفریقا شامل : بوتسوانا ، لسوتو ، آفریقای جنوبی ، سوازیلند ، زامبیا و زیمبابوه حضور دارد. این شبکه شامل بیش از ۲۰ شعبه در تمام شهرهای بزرگ است که طیف گسترده ای از دوره های زبان فرانسوی و رویدادهای فرهنگی را در کل سال ارائه می دهد.

موسسات پشتیبان الیانس فرانسز عبارتند از:

• موسسه ریجن ریونیون ( Region Reunion)
• سفارت فرانسه 
• هواپیمایی اوسترال ( AIR AUSTRAL)
• انستیتوی فرانسه ( Institute Francais)
• اتحادیه اروپا
• آژانس توسعه زبان فرانسه فله ( Agence De Promotion Du FLE)
• موسسه دیبوکا ( مرکز اطلاعات فرانسه)
• موسسه داوطلبان فرانسه ( France Volontaire)

آلمان

https://goetheharare.wordpress.com/

مرکز فرهنگی آلمان یعنی گوته در زیمبابوه (GZH / ZGS ) یک مرکز زبان و فرهنگ آلمانی با استانداردهای جهانی در کشور زیمبابوه است.این موسسه یک سازمان غیر انتفاعی است که در سال ۱۹۸۳ به عنوان یک نهاد برای تقویت دانش و تفاهم متقابل بین مردم زیمبابوه و آلمانی ها تأسیس شد. این نهاد این وظیفه را با ارتقاء و حمایت از فعالیت های فرهنگی با حمایت از هنرمندان و فعالان این عرصه در زیمبابوه برای ایجاد یک هویت فرهنگی فراگیرتر عملی می سازد . این امر با فراهم کردن بستری برای پیشرفت شغلی به هنرمندان محقق می شود. در سال ۱۹۹۶ ، « انجمن آلمانی زیمبابوه ( ZGS) »  ورود خود را رسماً به خانواده موسسه گوته اعلام کرد و از آن زمان به طور رسمی با نام  Goethe-Zentrum Harare / ZGS) فعالیت دارد .این موسسه تبادل فرهنگی را از طریق سازماندهی رویدادها ، آموزش زبان آلمانی و همچنین زبانهای رسمی زیمبابوه که شونا و اندبله هستند پی می گیرد. این نهاد در ارائه  اساس انجام ماموریتهای خود معتقد است از آنجا که فرهنگ آینه یک جامعه است،  قصد دارد هر دو تفکر "زیمبابوه ای و آلمانی" را از طریق تبادل اجتماعی بین فرهنگی به چالش بکشد. این موسسه دوره هایی را برای گروه ها و افراد در همه سطوح ارائه داده و امتحانات و گواهینامه های ما در سراسر جهان شناخته شده هستند.

هلند

حضور کشور هلند تنها در زمینه همکاریهای نگارخانه ای با نگارخانه ملی زیمبابوه محسوس است. برگزاری کارگاهها و نمایشگاه مشترک هنرمندان و نیز مبادله آثار و آموزش از فعالیتهای این دو نهاد می باشد.

در اینجا شاید معرفی یکی از جشنواره های بین المللی زیمبابوه که در حقیقت منصه اصلی حضور فرهنگی هنری کشورهای مختلف است خالی از لطف نباشد.

جشنواره بین المللی هنر هراره ( HIFA )

همه ساله این جشنواره به مدت شش روز در هراره برگزار می شود – البته در سال گذشته و سال جاری این جشنواره بدلایل اقتصادی و امسال بدلیل بروز بیماری فراگیر کووید ۱۹ انجام نشد- و در این مدت تصاویرمختلفی از هنرمندان را در زمینه های گوناگون هنری به نمایش گذاشته و جلوه ای متنوع در فرهنگ و همدلی اجتماعی را به منصه ظهور می رساند که در آن افراد و ملیتها با وجود تنوع فرهنگی و سیاسی می توانند تعداد زیادی از افراد با سلیقه های مختلف را با این محمل در یک جا جمع نمایند.

جشنواره بین المللی هنر زیمبابوه در سال ۱۹۹۹ افتتاح شد و اکنون پس از گذشت بیست سال توانسته است با استفاده از حمایت بسیاری از حامیان منطقه ای به مهم ترین جشنواره هنری زیمبابوه و یکی از هشت جشنواره مهم هنری در قاره آفریقا بدل شود. این رویداد فرهنگی هنری توجه رسانه های منطقه ای و بین المللی را بخود جلب نموده و از سوی آنان به عنوان یکی از نشانه های پیشرفت اجتماعی اقتصادی کشور زیمبابوه به شمار آید. مدیراین جشنواره " امانوئل باگورو" است که بنیانگذار و مدیرهنری آن می باشد. "موچادیی ماسوندا" نیز به عنوان رییس هیئت امنای جشنواره از وکلای باسابقه است. خانم ماریا ویلسون نیز مدیر اجرایی جشنواره می باشد.  در جشنواره سال ۲۰۱۸ شعار جشنواره " ما به شمار می آئیم " بود و در آن بیش از صد شرکت کننده از خواننده گرفته تا آکروبات باز و کمدین و خیمه شب باز از سراسر جهان از کشورهای آفریقای جنوبی ، موزامبیک ، ایتالیا، مالزی، یونان، انگلستان، ایرلند، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، چین، هند، فنلاند، پرتغال، هلند و اوگاندا هنرمندانی را به نمایندگی فرستاده بودند.

 بودجه  جشنواره با حمایت شرکتهای بزرگ وبانکها و موسسات مختلف تامین شده بود که می توان از کوکاکولا، بانکهای "ای بی سی"، "زد بی" و "استن بیک" زیمبابوه ، شرکت" نت وان" اپراتور دولتی تلفن همراه و شرکت بیمه معظم" اولد میوچوال" به عنوان نمونه نام برد.

نتیجه گیری

از بررسی و مقایسه راهبردها و عملکردهای کشورهای مختلف در زیمبابوه می توان نتیجه گرفت که سه نوع سیاست گذاری فرهنگی در جهت گسترش قدرت نرم در میان این کشورها وجود دارد: روش اروپایی ، روش چینی و روش روسی.

در روش اروپایی بنظر می رسد این کشورها با توجه به نوع نگاهی که در آفریقایی ها نسبت به خودشان و اشتیاق مهاجرت آنها به اروپا می دانند تنها سعی می کنند با اشاعه زبان کشور متبوع خود، به نوعی افراد نخبه و علاقمند را گلچین و جذب کنند که در نهایت هم این افراد پس از تحصیل در اروپا یا در همان کشورها می مانند و به عنوان یک فرد تحصیلکرده نخبه به سازندگی و رشد آن کشور کمک می کنند و یا به کشور خود بازگشته ولی رابطه خود را با آن کشورها قطع نکرده و هر از چندگاهی در قالب فرصت بازآموزی و شرکت در یک جشنواره این ارتباط را حفظ کرده و در حقیقت یک "کادر" برای کشوری که در آن تحصیل کرده اند محسوب می شوند که در هر دو صورت آن کشور برنده است. این کشورها در کمکهای که به دولت و ملت زیمبابوه می کنند- که حتی در مواردی بیشتر از چین است- اصراری به تبلیغات و خودنمایی و بزرگ کردن خدمات خود نداشته و سود و نفع خود را در تامین منابع انسانی نخبه از کشورهای دیگر می دانند  چرا که شاید کشورهایی مانند زیمبابوه به سبب دارا بودن اقتصادی شکننده و پرفراز و نشیب و سیاست خارجی و داخلی پرتنش، اساساً جذابیتی برای سرمایه گذاری اقتصادی برای کشورهای اروپایی و اصرار بر بهره برداری از منابع و به نوعی "استعمار و یا همکاری اقتصادی" آنها ندارند و می توان گفت در حقیقت کشورهای اروپایی سود را در جای دیگر جسته اند که با توجه به نقش مهم و ارزشمند نیروی انسانی در مبحث توسعه کشورها و یا سازمانها که "توسعه نیروی انسانی" را اصل اولیه و پایه ای رشد و توسعه می داند بسیار هم بیراه نیست. کشورهای غیر اروپایی دیگر هم مانند ژاپن در همین مقوله و دسته بندی می گنجند.

 در روش چینی که تنها مختص کشور جمهوری خلق چین است، این کشور تمام همت خود را در فرآیندی بشکل "درهم تنیده" و "لازم و ملزوم" با بخش اقتصادی بکار می بندد. چین با تکیه بر تولید و رشد اقتصادی و نیز جمعیت بالایی که دارد در زیمبابوه همچون بسیاری دیگر از کشورها در آفریقا با هزینه کردن در بخشهای مختلف توسعه و عمران، زیرساختهای مورد نیاز کشور مانند ساخت ساختمان مجلس نمایندگان، فرودگاه جدید و حتی نیروگاه برق به شکل گسترده ای زمینه حضور کارشناسان و مهندسان چینی را فراهم می نماید که این کار مزایای متعددی دارد. اول آنکه برای تبعه خود ایجاد شغل می نماید، دوم، با بکارگیری اتباع خود در آن تاسیسات زیرساختهای کشور مذکور را تحت نظارت و کنترل نامحسوس خود می گیرد، سوم آنکه دولت آن کشور را مدیون خود ساخته و در بزنگاههای سیاسی از حمایت دولت کشور مزبور بهره مند می گردد و چهارم اینکه با حضور متعدد اتباع چین در کشور مذکور قدرت نرم و حضور فرهنگی چینی را با ایجاد رستورانها و مراکز خرید و ... وسعت می بخشد و همانطور که در بالا نیز بدان اشاره شد به سبب وجود بنگاههای اقتصادی و صنعتی در کشور متوقف فیه انگیزه لازم برای ایجاد دوره های آموزش زبان و فرهنگ چینی به منظور جذب و استخدام نیروی محلی را افزایش می دهد که البته نسبت آن در مقایسه با مستخدمین چینی بسیار کم خواهد بود. برخلاف روش کشورهای اروپایی، جمهوری خلق چین اصرار دارد که همه کارهایش با سر وصدا و تبلیغات وسیع همراه باشد.

در روش روسی که کشورها سعی می کنند بطور نامحسوس نقاط حساس سیاستگذاری کشور را هدف گرفته و فقط در راستای قدرت سخت و حضور سیاسی گام بردارند و از تبلیغات به هرشکل ممکن می پرهیزند بطوری که وجودشان در میان مردم محو و نامرئی است اگرچه در بزنگاههایی جایگاه آنها مشخص و مبرز می شود. به عنوان مثال می توان به سخنرانی سفیر روسیه به عنوان تنها سفیر خارجی در مراسم تشییع جنازه رابرت موگابه که فقط روسای جمهور کشورها سخنرانی می کردند اشاره کرد. حضور فرهنگی محسوس از سوی این کشورها دیده نمی شود و تنها معاملات اقتصادی در اندازه وسیع و تک محصولی بین آنها و دولت این کشور بصورت رانتی برقرار است. شاید بتوان کشورهای عربی را هم در این گروه قرار داد.

از مقایسه سه روش فوق راهبرد کشورمان شاید بتواند ملغمه ای از سه روش باشد اما آنچه مسلم است پیشینه غنی فرهنگی کشورمان ایران و نیز نگاه احترام آمیز ملل دیگر جهان به مردم ایران زمین به عنوان ملتی با سابقه تمدنی چندین هزار ساله و همچنین جاذبه های گردشگری این فلات سربلند ، بهترین ره توشه برای گسترش حضور فرهنگی و قدرت نرم در سراسر جهان و بویژه آفریقا است. بدیهی است نیل به این هدف به سیاست گذاری کلان مملکت و نوع نگاه آنان در تعیین راهبردهای دستیابی به این نتیجه باز می گردد.